مصاحبه در مورد فارسی – دری – تاجیکی
یادی از نوروز هرات
یادم آید شوق روزگار کودکی – مستی بهار کودکی… آن روزها در هرات، از اواسط بهمن ماه (برج دلو) بوی نوروز می آمد، نه تنها بر این باور بودیم که چـلّـه خـُرد (در ایران: چلّه کوچک) دیگر بسیار گرم تر از چله کلان(چله بزرگ) است بلکه به راستی چنین بود. اگربرفی بر زمین بود از زیر آن بخار بر می […]
نوروز هرات
باز در ســینه تپد دل به هـوای دگری دارد آهنـگ ســـر بام ســـرای دگری می کند زمزمه با خویش نوای دگری یا که دارد خبـــری باز زجـای دگری تشنۀ دیدن آن شــاخ نبــــات است دلم دوستان! گرم تمنّــای هرات است دلم شهرمن نیمۀ اسفند نه گرمست ونه سرد مشــکبـو گردد هرجای که بنشـــیند گرد […]
نـــیایــش
یادداشتها از سده ها (بخش آخر) دعا و نیایش واپسین روزهای ماه صفر است و “یادداشتها از سده ها” نیز به واپسین بخش رسیده است. بخش پایانی را ویژۀ نیایشهای منظوم نهادم. من خود این نیایشها را پسندیده ام و خوش می دارم. این است که ً آنها را از بر دارم. بر سپیدی بسیاری از نسخه های خطی مناجاتها، […]
یادداشتهای تاریخی منشی محمدعظیم -۱
مقدمه منشی محمد عظیم فرزند منشی باشی محمد اسماعیل به سال ۱۲۵۲ یا در همان حدود به دنیا آمده است (زیرا به نوشتۀ خودش به سال ۱۳۲۲ در هفتادسالگی به سفر بیت الله مشرف شده است). منشی محمد اسماعیل شاگرد منشی باشی صفی خان قرائی بوده و بر اساس نامۀ صفی خان که در میان اوراق منشی […]
یادداشتهای تاریخی منشی محمدعظیم-۲
متن یادداشتها این کتاب به سفر خیریت اثر مکّۀ معظّمه برده شده و آورده شده تفصیل سفرهای حقیر فقیر حاجی میرزا محمد عظیم خان منشی در سنوات نوکری: سفر اول: در زمانی که حسام السلطنه والی مملکت خراسان، عموی ناصرالدّین شاه پادشاه ایران، هرات را گرفته بود، معۀ والده و عیال و همشیره و سه […]
یادداشتهای تاریخی منشی محمد عظیم-۳
ادامۀ یادداشتهای منشی محمد عظیم که، از سوی مصحّح، به ترتیب توالی سالها تنظیم شده است. عناوین و سالهای میلادی نیز از طرف مصحح افزوده شده است: نادرشاه افشار در هرات( ۱۱۳۴هـ/۱۷۲۱-۱۷۲۲م): به تاریخ سنه ۱۱۳۴ هرات را نادرشاه افشار گرفت و شصت هزارخانوار از هرات کوچانیده به سمت اسفزار و فراه فرستاد. نادرشاه و سفارش […]
یادداشتهای تاریخی منشی محمدعظیم-۴
مقدمۀ میوند قندهار(۱۲۹۷هـ/۱۸۸۰م): سردار محمد ایوب خان با لشکر انگلیس، که از قندهار به میوند، چهارده کروئی قندهار، آمده جنگ نمودند؛ به سرکردگی سنجن [(سنت جان)] صاحب انگلیس، در بیستم شهر شعبان/۲۸ ژوئیه و فتح لشکر اسلام، سنۀ ۱۲۹۷/ ۱۸۸۰، سال لوی ئیل نهنگ. لشکر افغان که از هرات برده شده بود: هفت هزار- […]
یادداشتهای تاریخی منشی محمد عظیم-۵
جلوس امیر حبیب الله (۱۳۱۹هـ/۱۹۰۱م): جلوس اعلیحضرت امیر حبیب الله خان پادشاه افغانستان در سنه ۱۳۱۹ ، بارس ئیل. (جای دیگر) جلوس اعلیحضرت امیر حبیب الله خان در سنه ۱۳۱۹ به کابل. جشن اتفاق الملّت ( بدون تاریخ ): جشن اتفاق الملّت افغانستان، که در دولت سرکار امیر حبیب الله خان مستمر شده، در اول ماه […]
یادداشتهای تاریخی منشی محمدعظیم –۶
بخش دوم: یادداشتهای متفرّقه (این یادداشتها نیز در بخشهای مختلف حواشی و گاهی در متن صفحات کتابچه، غالباً بدون تاریخ، تحریر شده است). ایام سلطنت قاجاریه آقامحمدخان اخته: ۱۳ عام، ۵ ماه، ۸ یوم فتحعلی شاه برادرزادۀ او: ۳۹ سال محمدشاه نواسۀ او: ۱۴ سال ناصرالدین شاه پسر محمدشاه: ۴۹ سال معبر چارجوی را نادرشاه […]